فارسی
العربية
English
قانون بودجه سال۱۴۰۴ ابلاغ شد و تعرفه‌های گمرکی ۱۴۰۴ سه نرخی است. در بودجه ۱۴۰۴ دولت در تلاش بوده تا با اتخاذ سیاست‌های ارز چندنرخی در حوزه تجارت خارجی از تولید داخلی حمایت کند.
تعرفه‌های گمرکی سال ۱۴۰۴
سال 1404 تعرفه‌های گمرکی با دست‌کم سه نرخ ارز محاسبه و بر جریان تجارت کالا‌ها اعمال می‌شود. تعرفه واردات بخشی از کالاهای وارداتی در گمرک با نرخ ارز ترجیحی و دسته‌ای دیگر با نرخ ارز توافقی محاسبه خواهد شد.
چالش‌های ارز چند نرخی
به گزارش دنیای اقتصاد ارز چند نرخی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی است که بر جریان عادی تولید و تجارت اثر می‌گذارد. بروز بخشنامه‌ها و مقررات متعدد از مشکلات پیوسته فعالان اقتصادی در گمرک است که سر پایان ندارد. بخشنامه جدید دولت نشان می‌دهد این روند ادامه داشته و در سال‌آینده دست کم سه نرخ برای ورود کالا وجود دارد؛ این یعنی ارز در گمرک از مسیر حقوق ورودی گمرک، تعرفه واردات و… بر بخش تجارت اثر می‌گذارد. تثبیت این مسیر در سال‌آینده به‌معنای تغییر قیمت ارز برای محاسبه حقوق ورودی است و درآمد‌های گمرکی را هم تحت تاثیر قرار خواهد داد.
تأثیر سیاست‌های ارزی
با اینکه محدودیت در منابع ارزی کشور سیاستگذاران را ناچار به اجرای سیاست‌های مختلف برای مدیریت منابع‌کرده، اما اتخاذ رویکرد چند نرخی نه‌تنها به وضعیت رفاهی مصرف‌کنندگان کمکی نخواهد کرد که اثری سوء بر مدیریت ارزی کشور دارد.
حمایت از تولید داخلی و تأمین کالاهای اساسی
در بودجه۱۴۰۴ دولت در تلاش بوده تا با اتخاذ سیاست‌های ارز چندنرخی در حوزه تجارت خارجی، از تولید داخلی حمایت کند ضمن اینکه با تزریق ۱۱ میلیارد یورو ارز ارزان، کالاهای اساسی را تامین کند. موضوعی که در اثرگذار بودن آن بر رفاه خانوار‌های ایرانی تردید‌های بسیاری وجود دارد.
تغییر نرخ ارز محاسبه حقوق ورودی
نرخ ارز محاسبه حقوق ورودی به جز کالاهای مشخص شده در بند «خ» تبصره۲ براساس میانگین نرخ ارز مرکز مبادله طلا و ارز در اسفند ۱۴۰۳ تعیین می‌شود. نرخ ارز برای حقوق ورودی کالاهای شامل دارو و مواد اولیه آن، ملزومات پزشکی، شیرخشک مخصوص اطفال و کالاهای اساسی کشاورزی، ارز ترجیحی درنظر گرفته می‌شود.
چالش‌ها و رویکردهای گذشته
بدون‌تردید دولت وظیفه تامین نیاز‌های اساسی مردم را بر عهده دارد، اما نباید فراموش کرد اتخاذ این رویه در سال‌های گذشته چه سطحی از فساد را در مسیر سیاست ارزی ایجاد کرد. بنابراین بهترین رویه برای سال۱۴۰۴ این بود که به‌جای دستکاری نرخ ارز، تعرفه واردات و حقوق ورودی در هر سال، روی ثبات قوانین و ثبات نرخ ارز در بلندمدت کار کند. روندی که می‌تواند با ایجاد افق روشن پیش‌روی واردکنندگان، هم بخش تولید و هم حوزه بازرگانی را از چالش نااطمینانی برهاند.
بازار ارز توافقی
بازار توافقی ارز در مرکز مبادله ارز و طلای ایران با هدف اصلاح سیاست‌های ارزی، بازگشت ثبات به اقتصاد، افزایش ارزآوری حاصل از صادرات غیرنفتی، کنترل رانت و… راه‌اندازی شده است. با اینکه نگاه بخش واردکننده و صادرکننده درقبال این سامانه متفاوت است، اما تغییر کانال سیاست ارزی رویکرد درستی است که باید نهایتا به یک صدای واحد در اقتصاد منتج شود.
نرخ ارز در گمرک
اینکه نرخ ارز واردات در گمرک چندگانه باشد، اما سیاست ارزی به سمت تک‌نرخی حرکت کند، تبعاتی در پی دارد که به‌وضوح در سال‌های گذشته تجربه شده‌است. طبیعتا از آنجا که کشور در معرض تورم دو رقمی است، رشد قیمت ارز اجتناب‌ناپذیر است و اتخاذ رویکرد استفاده از نرخ بازار مبادله برای ارز واردات بر هزینه ورود مواد اولیه تولید اثر می‌گذارد.
بهترین رویکرد
بهترین رویکرد این است که سیاستگذار با التزام به چارچوب‌های اقتصاد کلان متعارف و علمی به سمت ارتقای کیفیت سیاستگذاری حرکت کند و ضمن مهار تورم و حل معضل تحریم، چالش نوسانات ارزی را از راه درست حل کند.
مفاد بخشنامه
کاهش حقوق گمرکی تمامی ماشین‌آلات و تجهیزات بخش تولید به ۲ درصد، گام مثبتی برای حمایت از تولید است. همچنین براساس اطلاعات منتشر شده توسط گمرک جمهوری‌اسلامی ایران بر مبنای آمار بودجه، در سال۱۴۰۴ نرخ ارز مبنای محاسبه حقوق ورودی به استثنای کالاهای موضوع بند «خ» تبصره (۲) این قانون که بر مبنای نرخ ترجیحی واحد محاسبه می‌شود، بر اساس میانگین نرخ ارز مرکز مبادله طلا و ارز در اسفندماه ۱۴۰۳ است.
تخصیص ارز برای واردات
طبق بند خ تبصره۲، دولت و دستگاه‌های موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب هشتم آبان ماه ۱۳۸۶ با اصلاحات و الحاقات بعدی از جمله بانک‌مرکزی جمهوری‌اسلامی ایران، مجازند نسبت به اختصاص مبلغ یازده میلیارد یورو برای واردات صرفا دارو و مواد اولیه آن، ملزومات مصرفی پزشکی، انواع خاصی از شیرخشک اطفال و مواد اولیه آن و کالاهای اساسی کشاورزی با اعلام سازمان‌برنامه و بودجه‌کشور با نرخ ترجیحی واحد، اقدام کنند.
گزارشات ماهانه
از مبلغ فوق حداقل ۳۰ میلیون یورو بابت دارو و تجهیزات پزشکی مصرفی و صندلی چرخدار (ویلچر) و ارتز و پروتز موردنیاز ایثارگران اختصاص می‌یابد. درخصوص این کالا‌ها کارگروهی مرکب از معاون اول رئیس‌جمهور (رئیس کارگروه)، رئیس‌کل بانک‌مرکزی جمهوری‌اسلامی ایران (دبیر کارگروه)، رئیس سازمان‌برنامه و بودجه‌کشور، وزیر امور اقتصادی و دارایی، وزیر جهادکشاورزی، وزیر صنعت، معدن و تجارت و وزیر بهداشت، درمان و آموزش‌پزشکی و بالاترین مقام دستگاه اجرایی ذی‌ربط موظفند سیاستگذاری و فرآیند تخصیص، توزیع و موارد مصرف ارز ترجیحی را به گونه‌ای اجرا و نظارت کنند که کالا‌ها و خدمات مشمول بهنگام، به اندازه و با قیمت متناسب با نرخ ترجیحی ارز به مصرف‌کننده نهایی برسد.
اجرای بندهای قانونی
بانک‌مرکزی جمهوری‌اسلامی ایران موظف است با همکاری دستگاه‌های یادشده به‌صورت ماهانه گزارش اجرای این بند‌از جمله تصریح بر موارد مصرف و دریافت کنندگان ارز ترجیحی، میزان ارز پرداختی، میزان کالاهای وارداتی با ارز ترجیحی و قیمت آنها را تهیه و به کمیسیون‌های برنامه و بودجه‌و محاسبات، اقتصادی، کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط‌زیست، صنایع و معادن و بهداشت و درمان مجلس شورای‌اسلامی ارائه کند و برای اطلاع عموم در تارنمای خود منتشر کند.
حقوق گمرکی واردات
در همین حال با استناد به تبصره‌یک بند «ذ» تاکید شده: به‌منظور حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان به دولت اجازه داده می‌شود در سال۱۴۰۴ تعرفه‌های گمرکی واردات دارو و مواد اولیه آن، ملزومات مصرفی پزشکی، شیرخشک مخصوص اطفال و مواد اولیه آن، کالاهای اساسی، نهاده‌های دامی و کشاورزی را به یک‌درصد کاهش دهد. سایر اقلام و کالا‌هایی که حقوق گمرکی آنها به موجب قوانین و مقررات مربوط زیر یک‌درصد هستند به قوت خود باقی است.
فهرست تعرفه‌ها
فهرست شناسه (کد) تعرفه‌های گمرکی موضوع این بند، یک ماه از لازم‌الاجراء‌شدن این قانون، توسط سازمان‌برنامه و بودجه‌کشور و با همکاری وزارتخانه‌های امور اقتصادی و دارایی، صنعت، معدن و تجارت، جهادکشاورزی و بهداشت، درمان و آموزش‌پزشکی تهیه می‌شود و به تصویب هیات وزیران می‌رسد. تا زمان تصویب فهرست جدید، فهرست مصوب سال۱۴۰۳مبنای عمل است.
کاهش حقوق گمرکی ماشین‌آلات
در ادامه تاکید شده حقوق گمرکی تمامی ماشین‌آلات و تجهیزات تولیدی با رعایت ماده (۳) قانون جهش تولید دانش‌بنیان قطعات، مواد اولیه و واسطه‌ای تولیدی را به ۲ درصد کاهش دهد.
دیدگاهتان را بنویسید