فرآیندهای بازبینی و اقدامات گمرکی بعد از ترخیص کالا

بازبینی و کنترل عملکرد سازمان‌ها، به‌ویژه در زمینه‌های گمرکی، نقش مهمی در تضمین اجرای صحیح قوانین و مقررات دارد. این فرآیندها به مدیران و مسئولان کمک می‌کنند تا از استفاده بهینه از منابع، حفظ حقوق دولت و اجرای برنامه‌های سازمانی اطمینان حاصل کنند. در این مقاله به بررسی جامع فرآیندهای بازبینی و اقدامات گمرکی بعد از ترخیص کالا، انواع بازبینی، روند اجرائی و چالش‌های پیش روی این حوزه خواهیم پرداخت.

بازبینی و رسیدگی‌های بعد از ترخیص کالا

بازبینی و رسیدگی‌های بعد از ترخیص کالا، فرآیندی است که براساس آن اجرای قانون و مقررات در کلیه رویه‌های گمرکی اعم از واردات، صادرات، ترانزیت و … از طریق بررسی اظهارنامه‌ها، پته‌ها و سایر اسناد گمرکی مرتبط با ترخیص کالا مورد بررسی و کنترل قرار می‌گیرد. هدف اصلی این اقدامات، بررسی اظهارنامه‌های تسلیمی به گمرک از نظر اجرای صحیح قوانین و پرداخت وجوه گمرکی متعلقه از جمله حقوق ورودی، عوارض و سایر وجوهی است که گمرک مسئول وصول آن‌هاست.

انواع بازبینی

بازبینی شکلی

بازبینی شکلی شامل بررسی مدارک مرتبط با صحت و سلامت قانونی صاحب کالا و نماینده قانونی است. این نوع بازبینی همچنین بررسی می‌کند که آیا مدارک مرتبط با ترخیص کالا در هنگام اظهار یا در مهلت قانونی ارائه شده‌اند یا خیر.

بازبینی ماهوی

بازبینی ماهوی یا محتوایی، به بررسی دقیق اظهارنامه‌ها، پته‌ها و سایر اسناد گمرکی از نظر اجرای صحیح قوانین، شامل تعرفه‌ها، ارزش کالا، مجوزهای قانونی، ثبت سفارش، گواهی مبداء و حقوق ورودی پرداخت شده می‌پردازد. کارشناسان بازبینی باید توجه ویژه‌ای به اظهارنامه‌های مسیر سبز داشته باشند که قبل از ترخیص از کنترل کمتری برخوردار هستند.

فرایند اجرائی بازبینی

با الکترونیکی شدن تشریفات ترخیص و حذف اسناد فیزیکی، کلیه اظهارنامه‌ها و اسناد منضم به آن‌ها به صورت الکترونیکی قابل مشاهده هستند و فرآیند بازبینی نیز در سامانه‌ای تحت عنوان “سامانه جامع بازبینی” انجام می‌شود. پس از امضاء پته و پروانه الکترونیکی (مرحله صدور پروانه در سامانه جامع)، اظهارنامه‌ها و اسناد مربوطه با توجه به مهلت قانونی شش ماهه از تاریخ امضاء پروانه یا پته گمرکی از طریق سامانه بازبینی به کارشناسان بازبینی در گمرکات اجرائی ارجاع می‌شود. در صورت تایید اظهار توسط کارشناس بازبینی، رسیدگی اظهارنامه خاتمه یافته تلقی می‌شود؛ اما در صورت کشف هرگونه مغایرت، اختلاف و یا تخلف، مراتب توسط کارشناس به کارپوشه مسئول بازبینی ارجاع و در صورت نیاز، نتیجه بررسی‌ها به‌صورت مکتوب گزارش می‌گردد. مسئول بازبینی گمرک اجرایی با توجه به گزارش کارشناس بازبینی اقدام به بررسی، رفع اشکال و تأیید یا عدم تایید نظر کارشناس بازبینی و حسب مورد، نتیجه بازبینی و بررسی‌ها را به مدیر گمرک گزارش می‌دهد.

ترتیبات کلی صدور مطالبه‌نامه کسر دریافتی

در صورت مشاهده کسری در دریافتی‌ها، کارشناسان میزان حقوق ورودی و سایر وجوه کمتر دریافت‌شده را محاسبه و مراتب به مسئول بازبینی گزارش می‌کنند. مسئول بازبینی پس از تأیید، مطالبه‌نامه را تنظیم و برای امضای مقام مسئول ارسال می‌کند. پیگیری اضافه پرداختی منوط به درخواست ذینفع با ترتیبات قانونی است.

فرآیند ابلا‌غ الکترونیکی

مطالبه‌نامه‌های کسر دریافتی به استناد بخشنامه‌های مختلف به صورت الکترونیکی ابلاغ می‌شوند. در صورت عدم امکان ابلا‌غ الکترونیکی، مأمور ابلا‌غ موظف است تشریفات قانونی را رعایت کرده و نتیجه را به مسئول حقوقی گمرک محل ابلا‌غ گزارش دهد.

رسیدگی به اعتراضات

صاحب کالا یا نماینده قانونی می‌تواند اعتراض خود را طبق ماده 8 قانون امور گمرکی با ذکر مستندات قانونی در سامانه بازبینی ثبت کند. در صورت رد اعتراض، صاحب کالا می‌تواند درخواست ارجاع اختلاف به دفاتر ستادی گمرک ایران را داشته باشد. پس از اظهار نظر دفاتر ستادی، در صورتی که مؤدی به اعتراض خود باقی باشد، می‌تواند درخواست ارجاع پرونده به کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی در مهلت‌های مقرر قانونی را داشته باشد.

پروسه جریمه‌ها

پس از بررسی‌های دقیق اظهارنامه‌ها و اسناد گمرکی، در صورت کشف هرگونه مغایرت و ناهماهنگی در اجرای صحیح قوانین و مقررات گمرکی، جریمه‌هایی برای متخلفان و کسانی که از قوانین تخطی کرده‌اند، تعیین می‌شود. این جریمه‌ها، بسته به نوع تخلف و میزان زیان وارده به دولت، شامل درصدهای متفاوتی از وجوه کسر دریافتی و مابه‌التفاوت‌ها هستند. هدف از این جریمه‌ها، تأمین عدالت و جلوگیری از تکرار تخلفات مشابه در آینده است.

ماده 107 قانون امور گمرکی

در صورت کشف وجوه کمتر از میزان مقرر، جریمه‌ای از 5% تا 50% مابه‌التفاوت مذکور دریافت می‌شود. در صورت اظهار غیرواقعی ارزش کالا که بیش از 10% کمتر یا بیشتر از ارزش واقعی باشد، جریمه‌ای بین 10% تا 100% مابه‌التفاوت ارزش اخذ می‌شود.

ماده 108 قانون امور گمرکی

در صورت کشف مغایرت بعد از اظهار و قبل از ترخیص کالا از گمرک، که موجب زیان مالی دولت شود، جریمه‌ای از 10% تا 100% مابه‌التفاوت دریافت می‌شود. در صورتی‌که کشف مغایرت منجر به اخذ مابه‌التفاوت حقوق ورودی به میزانی بیش از 50% حقوق ورودی کالا شود، حداقل جریمه مأخوذه نباید کمتر از 50% مابه‌التفاوت باشد.

ماده 140 قانون امور گمرکی

از تاریخ قطعی بودن مطالبه‌نامه علاوه بر مابه‌التفاوت، به ازای هر ماه نسبت به مدت تاخیر معادل نیم درصد مبلغ کسر دریافتی جریمه دیرکرد احتساب و دریافت می‌شود.

نظارت و گزارش‌گیری

گمرکات اجرایی موظفند کلیه عملیات و تشریفات اجرائی بازبینی را به‌صورت مداوم پیگیری و گزارش کنند. مسئولین بازبینی باید آمار اظهارنامه‌های تولید شده، صدور مطالبه‌نامه، رسیدگی به اعتراضات و سایر موارد مرتبط را بصورت منظم رصد نمایند.

نتیجه‌گیری

بازبینی و کنترل در فرآیندهای گمرکی از اهمیت بسیاری برخوردار است. این اقدامات نه تنها به اجرای صحیح قوانین و پرداخت دقیق وجوه گمرکی کمک می‌کنند، بلکه به حفظ حقوق دولت، استفاده بهینه از منابع و پیشگیری از تخلفات و مغایرت‌ها یاری می‌رسانند. هم‌چنین، ایجاد سامانه‌های الکترونیکی و فرآیندهای دیجیتالی، باعث افزایش دقت و سرعت در اجرای این فرآیندها شده است.

برای دریافت مشاوره‌های گمرکی در زمینه‌های مختلف از جمله ترخیص کالا، واردات و صادرات، و سایر خدمات مرتبط با امور گمرکی، با شرکت بازرگانی هوبر تجارت ملل تماس بگیرید. تیم متخصص و مجرب ما با دانش عمیق در حوزه قوانین و مقررات گمرکی، آماده ارائه راهکارهای کارآمد و مشاوره‌های حرفه‌ای به شماست. ما در هوبر تجارت ملل، با تمرکز بر تسهیل و تسریع فرآیندهای گمرکی، تضمین می‌کنیم که کالای شما به صورت قانونی و بدون مشکل از گمرک ترخیص شود. از راهنمایی در تنظیم اسناد و مدارک گمرکی تا مدیریت کامل فرآیندهای واردات و صادرات، همه خدمات مورد نیاز شما را پوشش می‌دهیم. اعتماد شما سرمایه ماست و ما با ارائه خدمات دقیق و بی‌نقص، در کنار شما هستیم. برای مشاوره و اطلاعات بیشتر، همین امروز با ما تماس بگیرید و از خدمات حرفه‌ای و متعهدانه هوبر تجارت ملل بهره‌مند شوید.